اخلاق کاری چیست؟

تعاریف بسیاری را از عبارت « اخلاق کاری » می‌­توان یافت اما اگر بخواهیم یک تعریف ساده بیان کنیم می­‌توانیم بگوییم مجموعه ای از اصول اخلاقی است که هر فرد در انجام کارش آن را رعایت می­‌کند. به عبارت دیگر اخلاق کاری احساسی است که هر فرد نسبت به شغل و حرفه ی خود دارد که در نتیجه آن نگرش و رفتار فرد را شکل می‌­دهد.

اخلاق کاری به صورت صريح به عنوان يک تفاوت فردی تعريف شده است که توسط مجموعه‌ای از اعتقادات و رفتارهایی است که نشان دهنده ارزش شغل در دید انجام دهنده آن می‌باشد. تقریباً هر روز پزشکان ، مدیران، کارمندان و همه اعضای یک سازمان با موضوعاتی در شغل خود روبرو می‌شوند که می‌بایست تصمیمات اخلاقی بگیرند.

ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ روبرو می‌شوند ﻛﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﺰرﮔﻲ را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮﻓﻖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻠﻔﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي رﺷﺪ و ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد می‌آورد، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺧﻼق ﻛﺎری در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ  اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد .اﺧﻼق ﻛﺎری ﻧﮕﺮش ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آن ﻛﺎر ﻣﻲ‌ﻛﻨﻨﺪ را نشان می‌دهد.

اصول اخلاق کاری

کیفیت انجام  کار

زمانی اخلاق کاری افراد نمود واقعی خود را پیدا می­کند که تعهد و مسئولیت­ پذیری آن‌ها همراه با نتایج خوب باشد. بسیاری از کارمندان حداقل کاری که از آن‌ها انتظار می­رود را انجام می‌­دهند و نه بیشتر، در حالی بعضی دیگر فراتر از این‌ها رفته و بیشتر از سطح انتظار می‌درخشند. آن‌ها بیشتر کار می­‌کنند، بهتر عمل می­‌کنند و به همین دلیل نتیجه­‌ای فراتر از انتظار مدیران دارند. این افراد کارمندانی با اخلاق کاری قوی و قابل اطمینان هستند.

 

صداقت

صداقت باید در هر یک ابعاد کار وجود داشته باشد به عنوان مثال از سروکار داشتن با ارباب رجوع تا رفتار با همکاران و مدیران. صداقت در کار به معنی انجام دادن کار درست در هر شرایطی است حتی اگر هیچ کس هم بر کار آنان نظارت نداشته باشد. تاثیر این کار را در روابط آن‌ها با دیگران مشاهده خواهید کرد، که یکی از مهمترین دستاورد آن اعتمادی است که بدست می‌آید. همچنین صداقت داشتن در شغل به معنای داشتن رفتاری سازگار و ثابت است. برای مثال اعضا یک تیم سازمانی باید با یکدیگر سازگاری لازم برای رسیدن به هدف معین داشته باشد.

 

حرفه ای گری در اخلاق کاری

حرفه معادل پیشه و کسب و کار است و هر حرفه مستلزم دانش تخصصی و یا تحصیلات مشخص است. حرفه‌‏ای‌‏گری یک مفهوم چند بعدی و ارزشی است که دلالت بر پایبندی به تعهد در قبال جامعه از طریق رهبری قوی، قضاوت اخلاقی درست و عملکرد اخلاقی در شغل دارد. به طور کلی حرفه ای گری رفتار، اهداف، یا ویژگی‌هایی است که معرف یا نشانگر حرفه یا فرد حرفه‌ای است. همه چیز اعم از ظاهر فرد در کار تا چگونگی عملکرد آنان را در بر می‌گیرد. به گونه ای خیلی‌­ها حرفه ­ای­ گری را آنقدر مهم می­‌دانند که معتقدند که همه­ ابعاد شغلی و کاری به ویژه اخلاق کاری را دربر می‌گیرد.

 

نظم

منشا اخلاق کاری از درون هر فرد نشات می‌گیرد هر مدیر می ­تواند به دفعات به یک کارمند بگویید که به چه صورت رفتار کند اما اگر او انضباط و نظم ­پذیری لازم را برای تابع قوانین بودن را نداشته باشد، هیچ راهی برای تبدیل شدن به کارمند مفید و موثر باقی نمی‌ماند. لازمه­­‌ی نظم تمرکز، تعهد و عزم است تا به درستی وظایف خود را انجام دهد.

 

حس مسئولیت­ پذیری در اخلاق کاری

لحظه­ ای که هر فرد عضو یک سازمان می‌شود و وظایف و مسئولیت‌هایی به عهده آن گذشته می­‌شود، که باید آن‌ها را به انجام برساند. اگر اخلاق کاری قوی وجود داشته باشد انجام وظایف برایش خیلی مهم خواهد بود تا بهترین نتایج را داشته باشد.

 

حس همکاری 

در واقع همکاری و مشارکت یک عامل کلیدی موفقیت در هر کار است. هر کارمند در واقع عضوی از یک سازمان است. اگر هر یک از کارکنان نتوانند همکاری لازم در شغل را داشته باشند، داشتن اخلاق کاری آن‌ها زیر سوال می‌رود. اصولا اخلاق کاری هر فرد در روابط آنان شکل می‌­گیرد و بستگی به این دارد که تا چه میزان می­‌تواند به رسیدن به اهداف گروه کمک کنند.

 

ابعاد چهارگانه اخلاق کاری از نظر پتی(petty)

دلبستگی و علاقه

بدين معنی که آدم دقیقی هستم، کارم را با احتیاط و مراقبت کامل انجام می‌دهم، تمام هوش و حواسم به کارم است، می‌شود روی کار من حساب کرد، در محیط کار نقش مهم و مؤثری دارم، آدم کاری و کارآمدی هستم، صادقانه کار میکنم، به کارم اعتقاد دارم و …

 

 پشتکار و جديت

بدين معنی که میل و رغبت زيادی به کارم دارم، آدم وظیفه شناسی هستم، آدم سختکوشی هستم، در کارم آزادی عمل دارم، در کارم ابتکار به خرج می‌دهم، کارم را با جديت و پشتکار انجام می‌دهم تا کارم را انجام ندهم دست نمی‌کشم، در کارم آدم خبره‌ای هستم و …

 

روابط سالم و انسانی در محل کار

بدين معنی که آدم قدرشناسی هستم، آدم بشاش و خوشرويی هستم، در کارم مراعات ديگران هم می‌کنم، آدم مؤدبی هستم، آدم روراستی هستم، با همکاران رفتاری دوستانه دارم، فرد کمک کار و ياری رسانی برای ديگران در اخلاق کاری هستم و …

 

روح جمعی و مشارکت

بدين معنی که در محیط کار آدم سازگار و بسازی هستم، روحی جمعی دارم، تابع مقررات هستم، از دستورات مافوق اطاعت می‌کنم، نظم را رعايت می‌کنم، آدم هوشیار و بیداری هستم و…

 

علل اهمیت مطالعه اخلاق کاری

بهبود رفتارهای اخلاقی برای پایداری مدیریت سازمان‌ها ضروری است. رفتارهای غیر اخلاقی برای تداوم اهداف سازمان خطر آفرین است. این رفتارهای خطرناک شامل: درگیری، رشوه خواری، تقلب، دروغ و مهم تر از همه کم کاری است که در سال‌های اخیر به طور چشم گیری افزایش یافته است و دلیل آن به لحاظ منطقی عدم مدیریت اخلاق کاری سازمان است. امروزه نیروی انسانی فقط یک ابزار تولید به شمار نمی‌رود بلکه فرهنگ سازمانی در گرو ابعاد شخصیتی نیروی انسانی می‌باشد. همچنین وجود نیروی انسانی متعهد به اخلاق کاری از دارایی‌های کلیدی سازمان است.  از این رو پیامدهای ناشی از عدم وجود اخلاق کاری در بین افراد سازمان مدیران را بر آن داشته تا قوانین اخلاقی را برای اثر بخشی  مدیریت سازمانی وضع کنند.

 

نتیجه گیری:

مطالعات نشان می‌دهد که سازمان‌هایی که اﺧﻼق کاری ﻗﻮي دارﻧﺪ، از داﺷﺘﻦ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻮد می‌برند. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﻼق ﻛﺎری ﺑﺎﻻ ﺳﺒﺐ افزایش ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ‌ﺷﻮد و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ را ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد .ارزش‌ﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻗﻮي در آن‌ها ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺠﺎد ﻣﻲ‌ﻛﻨﻨﺪ و اﻓﺮاد ﺑﺎ رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ .ازاﻳﻦ رو، اﺧﻼق ﻛﺎری را ﻣﻲ‌ﺗﻮان از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮﻓﻖ در ﻣﺤﻴﻂ رﻗﺎﺑﺘﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و عدم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ  وﺟﻮد ﺑﻴﺎورد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که سازمان ها از داشتن کارکنانی با اخلاق کاری قوی منفعت فروانی می‌­برند از این رو که خصوصیت‌ها شخصیت این افراد به پیشبرد و دستیابی اهداف سازمان کمک بسیاری می­‌کند.

نویسنده: مژده آب روشن

منبع: CCTVGRAM