.h_iframe-aparat_embed_frame{position:relative;}.h_iframe-aparat_embed_frame .ratio{display:block;width:100%;height:auto;}.h_iframe-aparat_embed_frame iframe{position:absolute;top:0;left:0;width:100%;height:100%;}
قانون کار ایران در ضمن مواد 64 الی 74 به تدوین موادی در خصوص انواع مرخصیها پرداخته است که یکی از انواع این مرخصیها ، مرخصی استحقاقی پرسنل یا کارمندان است که در کنار مرخصی استعلاجی ، مرسوم ترین انواع این مرخصیها به شمار می روند .
مرخصی استحقاقی چیست؟
مرخصی استحقاقی که در بسیاری از موارد تحت عنوان مرخصیهای سالیانه نیز شناخته میشود ، به نوعی از مرخصی گفته میشود که کارگران و یا کارمندان در طول سال ، می‌توانند اوقاتی را استفاده کرده و در عین حال ، حقوق نیز دریافت دارند .
مدت زمان مرخصی استحقاقی کارمندان یا پرسنل
به موجب ماده 64 این قانون در خصوص اینکه مدت زمان مرخصی استحقاقی کارمندان مشمولان قانون کار چقدر است ، چنین مقرر شده است :
” مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه ، جمعا یک ماه است . سایر روزهای تعطیل محسوب نخواهد شد . برای کار کمتر از یک سال ، مرخصیهای مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه میشود ”
بنابراین ، می توان گفت مدت زمان مرخصی استحقاقی کارمندان یا سالانه مشمولان قانون کار ، به ازای هر سال کار ، یک ماه خواهد بود . ذکر این نکته ضروری است که روزهای تعطیل سال ، به هیچ وجه جزء مرخصی های استحقاقی کارمندان یا کارگران مشمول قانون کار منظور نخواهند شد و حکم مرخصیهای سالانه را نخواهند داشت . همچنین، ماده 70 قانون کار اضافه کرده است : ” مرخصیهای کمتر از یک روز ، جزء مرخصی استحقاقی پرسنل منظور میشود.”
14 نکته مهم در مورد مرخصی استحقاقی کارمندان
نکته1:
روز جمعه، روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد است. (ماده 62)
نکته2:
کارگران علاوه بر تمام تعطیلات رسمی کشور، یک روز دیگر هم تعطیلند و آن تعطیلی ۱۱ اردیبهشت، روز کارگر است که کارفرمایان نباید در این روز کارگران را به خدمت بگیرند یا وادار به کار کنند. ضمن آنکه حقوق و دستمزد و اضافه کار روز تعطیل کارگر باید محاسبه شود. (ماده 63)
نکته3:
مرخصی استحقاقی کارمندان ۲۶ روز در سال است که با احتساب ۴ روز جمعه ۳۰ روز میشود. (ماده ۶۴)
نکته4:
سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد. (ماده ۶۴ قانون کار)
نکته5:
برای کار کمتر از یکسال مرخصی استحقاقی به نسبت مدت کار محاسبه میشود. (ماده ۶۴)
نکته6:
کارگر تنها می‌تواند ۹ روز از مرخصیهای سالانه خود را ذخیره نماید. (ماده ۶۶)
نکته7:
در صورت تنظیم مرخصی کارگران (سه ماه آخر هر سال برای سال بعد با تایید شورای اسلامی کار) در روزهای سال امکان جابجایی مرخصیها بین خود کارگران وجود دارد. (ماده ۶۹)
نکته8:
در صورت عدم توافق کارگر و کارفرما در مورد زمان مرخصی استحقاقی کارگر، نظر اداره کار و امور اجتماعی محل لازم الاجراست. (ماده ۶۹)
نکته9:
در صورت بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی، تعطیلی کارگاه یا فوت کارگر، مطالبات بابت مرخصیها استفاده نشده به کارگر یا ورثه پرداخت میشود. (ماده ۷۱)
نکته10:
در صورت استعفا و ترک کار، مطالبات بابت مرخصی استحقاقی باقیمانده به کارگر تعلق نمی‌گیرد.
نکته11:
نحوه استفاده از مرخصیهای بدون حقوق کارگران و مدت آن و شرایط برگشت آن‌ها به کار پس از استفاده از مرخصیها با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین میشود. (ماده ۷۲)
نکته12:
کارگران کارمزد برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصیها، استحقاق دریافت مزد بر اساس میانگین کارمزد در روزهای کارکرد آخرین ماه را دارند. (ماده ۳۴)
نکته13:
کارگران کارمزد برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی، استحقاق دریافت مزد را دارند و مأخذ محاسبه میانگین کارمزد آن‌ها در روزهای کار کرد، آخرین ماه کار آن‌ها است. مبلغ پرداختی هم نباید کمتر از حداقل مزد قانونی باشد. (ماده ۴۳)
نکته14:
مرخصیهای روزهای پنجشنبه، ۴ ساعت در نظر گرفته میشود.
ذخیره مرخصیهای کارگران
مدت زمان مرخصی استحقاقی ، جمعا به مدت یک ماه است. که نحوه استفاده از آن، با توافق کارگر یا کارمند با کارفرما مشخص خواهد شد . با این حال ، گاهی کارگر فرصت نمی‌کند و یا نمی‌خواهد که از همه مدت مرخصیهای خود استفاده کند و قصد دارد تا مدتی از آن را ذخیره کرده تا در سال بعد از آن استفاده کند و یا وجوه مربوط به مرخصیهای ذخیره شده را دریافت نماید.
در این رابطه می‌توان این سوال را مطرح کرد که چه مدت از مرخصی استحقاقی کارمندان قابلیت ذخیره شدن را دارد ؟
پاسخ به سوال مذکور ، ضمن ماده 66 قانون کار مورد اشاره قرار گرفته است که با تاکید بر حفظ سلامتی نیروی کار از طریق برخورداری از مرخصیها چنین مقرر داشته است : ” کارگر نمی‌تواند بیش از 9 روز از مرخصیهای سالانه خود را ذخیره کند ” . بنابراین ، حتی اگر کارگر یا کارمند اصلا از مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند ، بیشتر از نه روز آن ذخیره نخواهد شد .
مرخصی استحقاقی پرسنل در مشاغل معمولی و سخت و زیان آور چطور محاسبه میشود؟
به استناد ماده 65 قانون کار مرخصیهای سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5 هفته است. استفاده از آن، حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می‌گیرد. قابل ذکر است در مشاغل سخت و زیان آور میزان مرخصی استحقاقی پرسنل افزایش می‌یابد. به ۵ هفته در سال (تقریبا ۳ روز در ماه) می‌رسد. با این حال ماده ۶۵ قانون کار تصریح دارد که حتی الامکان در مورد این مشاغل استفاده از مرخصیها باید در دو نوبت در طول سال صورت گیرد.
مرخصیهای ساعتی چیست و سقف مجاز آن چقدر است؟
مرخصیهای ساعتی بخشی از مرخصی استحقاقی کارمندان بوده و از میزان آن کسر میشود و فرد برای برخی کارهای روزانه از آن استفاده می‌کند که در کارگاه‌ها و شرکت‌های مختلف متفاوت است.
در برخی شرکت‌ها دو ساعت و برخی دیگر تا ۵ ساعت و حتی ۶ ساعت در روز هم مجاز است اما در هر صورت جمع مرخصیهای ساعتی زمانی که به 8 ساعت برسد، یک روز مرخصی محسوب میشود. افراد معمولا در صورت وجود کارهای خیلی ضروری یا کارهای اداری که نیاز به مراجعه صبح دارد از این نوع تعطیلی کاری استفاده می‌کنند.
نکته در مورد مرخصیهای ساعتی
نکته دیگر اینکه اگر در شرکتی افراد ساعات کاری روز پنجشنبه را موظف باشند در طول هفته پر کنند و به صورت توافقی پنجشنبه تعطیل باشد بنابراین استفاده از مرخصی استحقاقی کارمندان در طول هفته نیابد بیشتر از مجموع ساعات کاری موظفی گردد و اگر میزان مرخصیهای ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی پرسنل در طول ماه شود در واقع حکم مرخصیهای بدون حقوق و کسر از کار را خواهد داشت و کارفرما می‌تواند برای آن ساعت بیمه هم پرداخت نکند.
ماده ۷۰ قانون کار می‌‌گوید، مرخصی کمتر از یک روز کار جزو مرخصی استحقاقی کارمندان منظور میشود. در برخی ادارات و سازمان‌ها عنوان «مرخصیهای کمتر از دو ساعت و سه ساعت» برای انجام کارهای ضروری کارگران تعریف شده که بیش از آن، یک روز کامل محاسبه میشود.
امیدواریم با دیدن این مقاله و ویدیو ابهامات شما برطرف شده باشد. موفق باشید…نویسنده: محسن قاسمیمنبع: CCTVGRAM